Dagestan is de armste republiek van de Russische Federatie. Het ligt in de Kaukasus en aan de Kaspische Zee (zie plaatje). Het land is iets groter dan Nederland, maar er wonen veel minder mensen (In 2002: ruim 2,5 miljoen).
Er zijn 30 verschillende volken, er worden meer dan 35 talen gesproken en de bevolking is grotendeels islamitisch.
Tijdens de Sovjetperiode was Dagestan een van de belangrijkste locaties voor de defensie-industrie, met zowel grote fabrieken in de steden in het zuiden, als hightech industriecomplexen in de bergen. Na het uiteenvallen van de Sovjetunie en de financiële problemen van Rusland in de jaren negentig, raakte de Russische defensie-industrie in het slop en werden veel fabrieken gesloten. Dit zorgde voor zeer hoge werkloosheid (bijna 30%) en er zijn hoge subsidies uit Rusland nodig om de economie draaiend te houden. Ramzan Abdulatipov, president van Dagestan wordt aan een korte lijn gehouden door Poetin.
Vluchtelingen in Nederland
In Nederland wonen weinig vluchtelingen uit Dagestan. De vluchtelingen die er zijn, zijn bang om te schrijven over de onderdrukking, de corruptie en de mensenrechtenschendingen in hun land. Want de lange arm van Rusland reikt ver, heel ver. In de Nederlandse media hoor je wel over schendingen van de mensenrechten in Rusland, maar weinig over wat er in Dagestan gebeurt.
Het nieuws uit Dagestan gaat vaak over aanslagen gepleegd door onder meer moslimextremisten. Helaas wordt er weinig geschreven over de economische belangen die spelen in Dagestan. Het ligt in de Kaspische regio die rijk is aan olie en waar veel pijpleidingen liggen. Het gebied is een zeer belangrijk oliewingebied voor de wereld en het is daarom een speelbal van grootmachten en multinationals die hun macht en winst willen vergroten. De grote hoeveelheden olie en belangen spelen tegelijkertijd echter de burgers parten als het gaat om mensenrechten en corruptie.
‘De drie grootmachten, Rusland, China en de VS, voeren geen permanente oorlog om te winnen. Ze doen dat om een permanente noodtoestand te hebben als beste waarborg voor het in stand houden van hun economie en politiek systeem’. – George Orwell 1984
Aanslagen en repressie
Als wij in Nederland iets horen over Dagestan, dan gaat het om bomaanslagen. Het gaat dan om bomaanslagen in Rusland en Dagestan die zijn gepleegd door mensen uit Dagestan of van elders. De Russische president Vladimir Poetin treedt steeds harder op tegen vermeende terroristen in zijn land. Dit laat zijn stempel na op de hele Russische bevolking, maar nog meer op de bevolking van de zuidelijke (grotendeels islamitische) provincie Dagestan. Een groot deel van de bevolking in Dagestan wordt afgestraft voor de terroristische aanslagen die er zijn.
Na een terroristische aanval wordt de familie van de dader verantwoordelijk gesteld voor de financiële schade. Ook worden regelmatig op willekeurige wijze de huizen van de familie vernietigd, dorpjes geblokkeerd en islamitische scholen en salafistische liefdadigheidsorganisaties gesloten. Onlangs is een wet aangenomen die conservatief islamitische vrouwen verplicht om speekselmonsters af te staan (dit in verband met bomaanslagen door de ‘zwarte weduwen’).
De manier waarop het Kremlin de terreurstrijd aanpakt, draagt niet bepaald bij tot meer stabiliteit in Dagestan. ‘Bijkomstige schade’ (‘Collateral damage’) is veeleer norm dan uitzondering. Zo zijn tientallen jongemannen die niets met radicale groepen te maken hebben, ontvoerd of spoorloos verdwenen na arrestatie, en dat gebeurt nog steeds. Het resultaat van dit repressiebeleid is een spiraal van wraak en chaos.
Mensenrechtenschendingen
Mensenrechtenschendingen zijn geen uitzondering maar een onderdeel van het systeem. Over die mensenrechtenschendingen is uitgebreid gerapporteerd door Human Rights Watch en Memorial. Ze maken zich ernstig zorgen over de mensenrechten in het land. Ook Reporters Without Borders, het Europese Committee voor de Preventie van Marteling en Onmenselijke of Degraderende Behandeling en Bestraffing, de EU-commissaris voor de Mensenrechten Thomas Hammarberg en de Presidentiële Raad voor Maatschappelijke Organisaties en Mensenrechten in de Noordelijke Kaukasus, hebben zich uitgesproken over het gewelddadige klimaat in Dagestan.
Veiligheidsdiensten van de overheid houden een sfeer van angst en intimidatie in stand en begaan ernstige misdaden, waaronder moorden en buitengerechtelijke executies. Vervolging en bestraffing van daders of opdrachtgevers vinden niet of nauwelijks plaats. Elke maand vallen er vele doden onder ordehandhavers, journalisten, rebellen, religieuze leiders, politici, rechters en mensen die op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren. Ze zijn veelal het slachtoffer van (de strijd tegen) terrorisme, van persoonlijke vetes of corruptiegevallen.
Volgens het Mensenrechtencomité van de Raad van Europa zijn de problemen met betrekking tot eerbiediging van de mensenrechten en de rechtszekerheid in de Noordelijke Kaukasus (met name Tsjetsjenië, Ingoesjetië en Dagestan) het meest ernstig van alle door de Raad gemonitorde regio’s.
Papieren tijgers…
De gehele wetgeving van de Russische Federatie, met inbegrip van de grondwet, en ook de internationale verdragen die de Russische Federatie heeft ondertekend, zijn ook van toepassing op de Noordelijke Kaukasus. Zo is Rusland sinds 1996 lid van de Raad van Europa en in 1998 ratificeerde het het Europese Verdrag voor de Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM).
In de praktijk komt er echter weinig terecht van de mensenrechtenbescherming, in tegendeel. Als lid van de Raad van Europa, zou Europa zich hier juist sterk voor moeten maken. Nú maken de wetteloosheid, corruptie, armoede, werkeloosheid, onderdrukking en zelfverrijking het land onleefbaar voor velen die verandering willen.
Bronnen:
– “Advocaten in de Noord-Kaukasus (Rusland) in gevaar,” WereldMorgen, 21 maart 2013 (http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2013/03/21/advocaten-in-de-noord-kaukasus-rusland-in-gevaar).
– “Sowing Rebellion in Dagestan?,” Crisisgroupblogs, 26 augustus 2013 (http://www.crisisgroupblogs.org/across-eurasia/2013/08/26/sowing-rebellion-in-dagestan/).
– “Human Rights Cenbtre ‘Memorial’ Presented a Report on the Human Rights Situation in Dagestan,” Memo, 18 april 2011 (http://www.memo.ru/eng/news/2011/04/18/1804112.html).
– “Algemeen ambtsbericht Noordelijke Kaukasus Datum Januari 2012,”Directie Consulaire Zaken en Migratiebeleid Afdeling Asiel, Hervestiging en Terugkeer (DCM/AT) (http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-en-publicaties/ambtsberichten/2012/01/18/noordelijke-kaukasus-2012-1-1/noordelijke-kaukasus-2012-1-1.pdf).
– “Democracy and Minority Rights in Azerbaijan in light of the 2013 presidential elections– Report on Fact-Finding Mission to Dagestan and Azerbaijan,“ UNPO, september 2013 (http://www.unpo.org/downloads/721.pdf).
– “Dangerous profession: Lawyers in the North Caucasus,” Amnesty International, 21 maart 2013 (http://www.amnesty.nl/nieuwsportaal/pers/dangerous-profession-lawyers-in-north-caucasus).
– “”Terror, threats and corruption”– report of fact-finding visit to Russian Caucasus,” Reporters Without Borders, 12 juni 2013 (http://en.rsf.org/russie-terror-threats-and-corruption-13-10-2011,41193.html).